Wizyta u lekarza psychiatry

Autorką tekstu jest Ewa Kaczorkiewicz, psycholożka, psychoterapeutka, właścicielka gabinetu Psycholodzy Mokotów

Spis treści:

Kiedy warto skorzystać z porady lekarza psychiatry?

Jak wygląda wizyta u psychiatry?

Na czym polega proces leczenia psychiatrycznego?

Jak się przygotować do pierwszej konsultacji psychiatrycznej?

Czym się różni konsultacja psychiatryczna od konsultacji psychologicznej?

Kiedy warto skorzystać z porady lekarza psychiatry?

Wskazań do wizyty u psychiatry jest wiele. Niektóre z nich, z którymi w naszej praktyce spotykamy się najczęściej to:

Utrzymujące się cierpienie psychiczne lub wyraźny dyskomfort psychiczny, z którym nie sposób sobie poradzić w inny sposób np. korzystanie ze wsparcia osób bliskich, zdrowy tryb życia, ograniczenie stresu, korzystanie z psychoterapii. Pisząc o cierpienie i dyskomforcie mamy na myśli między innymi takie objawy jak obniżony nastrój, brak odczuwania przyjemności, brak motywacji i energii, napięcie, stres, uciążliwe myśli, przymusowe czynności, problemy ze snem, dysregulację emocjonalną, trudności z koncentracją i pamięcią, negatywny stosunek do siebie.
Dolegliwości somatyczne, których nie sposób wyjaśnić – po tym, jak badania i konsultacje z lekarzami innych specjalności wykluczyły przyczyny inne niż natury psychologicznej.
Wyraźne trudności w funkcjonowaniu, to jest w nawiązywaniu i utrzymywaniu aktywności w podstawowych sferach życia, stosownie do naszego wieku i sytuacji. Trudności mogą dotyczyć m.in. relacji z innymi ludźmi, aktywności zawodowej lub szkolnej, realizacji ról życiowych (np. rodzicielskich), czynności dotyczących obsługi siebie i organizacji swojego życia.
Wyraźne lub nagłe pogorszenie funkcjonowania lub samopoczucia, które zwraca naszą uwagę lub nas niepokoi albo też na które zwracają nam uwagę osoby z otoczenia, dobrze nas znające.
Wszelkiego rodzaju samookaleczenia, a także inne działania mogące zagrażać naszemu zdrowiu np. zachowania niebezpieczne, częstsze sięganie po używki, angażowanie się w przypadkowe czynności seksualne, objadanie się i prowokowanie wymiotów, prowokowanie awantur w miejscach publicznych etc.
Myśli i zamiary samobójcze – jeśli myśli samobójcze się nasilają lub zmieniają w zamiary samobójcze, wizyta u psychiatry potrzebna jest pilnie. W takiej sytuacji, gdy zagrożone jest nasze życie, nie czekamy na wolny termin, ale udajemy się tam, gdzie będziemy mogli skorzystać z konsultacji z lekarzem psychiatrą szybko. Takimi miejscami są Izby Przyjęć w szpitalach psychiatrycznych lub na oddziałach psychiatrycznych oraz Centra Zdrowia Psychicznego funkcjonujące w wybranych miejscowościach. Jeśli nie wiemy, dokąd się udać, lub nie jesteśmy w stanie tego zrobić, dzwonimy do Pogotowia Ratunkowego (telefon 999) lub na telefon alarmowy 112.

jak wygląda wizyta u psychiatry?

W odróżnieniu od lekarzy innych specjalności lekarz psychiatra jako główne narzędzie swojej pracy ma przede wszystkim rozmowę z pacjentem, a czasem dodatkowo też z osobami mu bliskimi. Dlatego wizyta u psychiatry to przede wszystkim rozmowa – o objawach, z jakimi się boryka pacjent, o jego samopoczuciu i trudnościach, o jego funkcjonowaniu w świecie (relacjach, pracy, szkole, domu), o efektach dotychczas wdrożonego leczenia. Ta rozmowa może często trwać dość długo, dlatego wizyty u psychiatry są zwykle dłuższe niż wizyty u lekarzy innych specjalności. Pierwsze wizyty trwają nawet do 40-60 minut, a kolejne 20-30 minut. Te dość długo trwające wizyty dają lekarzom czas na dokładne zapoznanie się z tym, jak funkcjonuje pacjent w różnych obszarach i dostosowanie do tego leczenia.

na czym polega proces leczenia psychiatrycznego?

Proces leczenia psychiatrycznego to zupełnie co innego niż jednorazowa wizyta u specjalisty. Leczenie w rozumieniu lekarzy psychiatrów to całość procesu, który zaczyna się od diagnozy i dobrania leków. Ten etap może być krótki, ale może trwać nawet kilka miesięcy i wymagać kilku wizyt, podczas których specjalista dobierze odpowiednie leki w dobrej dla nas dawce lub też kombinację leków. Jeśli działanie leku okaże się za słabe lub za silne albo jeśli działania uboczne okażą się dla pacjenta uciążliwe, to może być potrzebna modyfikacja dawki, zmiana leku lub uzupełnienie go dodatkowy lek. Potem leczenie trwa przez dłuższy czas – pacjent często przez co najmniej pół roku bierze dobrane wspólnie z psychiatrą leki, a kończy się najczęściej odstawieniem leków (stopniowym i pod kontrolą lekarza). Biorąc pod uwagę czas potrzebny do postawienia diagnozy i dobrania odpowiednich leków, czas brania leków w ustalonych dawkach oraz czas potrzebny na stopniowe odstawienie leków, można zakładać, że podjęte leczenie psychiatryczne będzie trwało około roku. Ten czas może się oczywiście zmieniać w zależności od sytuacji pacjenta i konkretnych okoliczności np. gdy trudno jest dobrać leki lub wstępna diagnoza wymaga weryfikacji i zmiany leczenia cały proces będzie trwał znacznie dłużej. Czasami, w szczególnych sytuacjach, bywa też tak, że okazuje się, że pacjent będzie potrzebował kontynuować leczenie długoterminowo.

jak się przygotować do pierwszej konsultacji psychiatrycznej?

Konsultacja psychiatryczna nie wymaga od pacjenta żadnych specjalnych przygotowań. To, co warto zrobić, zanim spotkamy się ze specjalistą, to spróbować zebrać informacje o objawach, jakich doświadczamy: co się z nami dzieje, z jakimi trudnościami się borykamy, od jak dawna ma to miejsce, czy jest zmienne w czasie. Możemy po prostu pomyśleć o tym i „poukładać sobie w głowie” lub też ewentualnie zrobić notatki, którymi podzielimy się z lekarzem. Jeśli jednak takie przygotowanie sprawiałoby nam trudność, to możemy liczyć na to, że lekarz w czasie wizyty zada nam odpowiednie pytania i pokieruje rozmową tak, by uzyskać potrzebne mu informacje.

Dodatkowo, jeśli dysponujemy wynikami badań laboratoryjnych, zaleceniami z wizyt u lekarzy innych specjalności (np. endokrynologa, kardiologa, neurologa) czy też wypisami ze szpitala, warto te wszystkie dokumenty wziąć ze sobą na wizytę u lekarza psychiatry. Organizm człowieka to złożona całość – elementy natury biologicznej, chemicznej i psychologicznej wpływają na siebie nawzajem – dlatego te wszystkie informacje mogą być dodatkowo pomocne.

czym się różni konsultacja psychiatryczna od konsultacji psychologicznej?

Konsultacja psychiatryczna to konsultacja z lekarzem – rozmowa, w trakcie której lekarz rozmawia z nami o naszych objawach, trudnościach, funkcjonowaniu i która ma doprowadzić do postawienia diagnozy oraz zastosowania leczenia. Leczenie psychiatryczne może obejmować przepisanie leków, skierowanie na badania diagnostyczne lub konsultacje z lekarzem innej specjalności, skierowanie nas na zwolnienie, a w sytuacjach tego wymagających także skierowanie do szpitala (np. gdy nasze problemy wymagają pilnej interwencji a leczenie ambulatoryjne byłoby niewystarczające).

Konsultacja psychologiczna to konsultacja z psychologiem lub psychoterapeutą – rozmowa, która często jest pierwszym etapem dłuższego procesu terapeutycznego, to jest regularnych spotkań ze specjalistą, w trakcie których rozmawiamy o naszych trudnościach, pogłębiamy sposób rozumienia tego, co się z nami dzieje i szukamy rozwiązań. Psycholog ani psychoterapeuta nie wystawiają recept na leki, nie wypisują zwolnień lekarskich ani skierowań. Pomoc psychologiczna i psychoterapia to przede wszystkim rozmowa.